Coğrafi olarak Ordu ilinin sınırlarından Gürcistan’a kadar uzanan bölgede oynanan yöre oyunları genel olarak “horon” olarak ifade edilir. Doğu Karadeniz Bölgesinde icra edilen halk oyunlarından olan horon; ağırlıklı olarak kemençe ve tulum ile oynansa da kaval, davul zurna, akordeon ve klarnet gibi çeşitli enstrümanlarla da oynanmaktadır. Hareketli bir oyun türü olarak bilinen horon Trabzon Merkez, Akçaabat, Maçka, Of, Vakfıkebir ve Tonya ilçelerinde bu tanıma uygun olarak hareketli oynansa da Çaykara ilçesinde daha ağır ve daha yavaş bir tempoyla oynanır.
Halk bilimciler tarafından horon oyunları hamsinin hareketleri ve su içindeki kıvraklıklarıyla tasvir edilse de; içerisinde Karadeniz’in coğrafyası, insanların gündelik yaşantıdaki uğraşları, doğa ve iklim koşulları gibi birçok unsuru barındıran bir oyundur. Örneğin horondaki vücudun öne eğilmesi ve kol hareketleri kürek çeken kayıkçıların hareketlerini çağrıştırır.
Coğrafi olarak engebeli bir arazi yapısına sahip olan Trabzon yöresinde, sürekli yağan yağmurlardan dolayı arazi ıslak ve çamurludur. Düzgün adımlarla yürümenin neredeyse mümkün olmadığı yörede yürüyüş ve koşma adımları coğrafi zorluklara bağlı olarak halk oyunlarında vücut bulmuştur. Hızlı ve çevik hareketler ile engebeli arazide yürüme eylemleri halk oyunlarında figür olarak gözlemlenmektedir.
Horon genel olarak düz sırada, yarım halka veya tam halka şeklinde oynanmaktadır. Enstrüman olarak kemençe, davul zurna veya kaval kullanılır. Türkü söylenerek oynanan horonlarda genelde enstrüman kullanılmaz. Halkanın içinde yer alan türkücü(ler) türkülerini söyler ve horondaki diğer kişiler türküyü devam ettirir (çevirir). Bu tip türküyle oynanan horonlara Akçaabat ilçesinde ve etrafında “seyir oyunu” ya da “vaybeni” ismi verilir.
Trabzon Yöresi Halk Oyunları İsimleri
Erkek Horonları:
- Horon Kurma: Akçaabat ile Vakfıkebir’in bazı bölgelerinde ve Çarşıbaşı ilçesinin bazı köylerinde oynanır. Vakfıkebir ve Çarşıbaşı’nda oynanan çeşidine “artırma horonu” da denir.
- Hozangel (Kozangel): Akçaabat’ın Hıdırnebi Yaylası’na yakın köylerde oynanıyor.
- Akçaabat Sallama: Genellikle Akçaabat ilçesinde oynanır.
- Sıksaray (Sıksara): Trabzon’un hemen her tarafında oynanan temel horon türüdür.
- Tonya Sıksaraları: Tonya,Vakfıkebir, Şalpazarı ve çevresinde oynanan oyunlardır.
Kız Horonları:
- Horon Kurma: Şu an halk arasında oynanmıyor olsa da halk dansları gösterilerinde oynanmaktadır. Artırma horonundan esinlenerek yapılmıştır.
- Düz Horon: Trabzon’un hemen hemen her bölgesinde oynanır.
- Sürmene Sallaması: Sürmene ve Çaykara civarında oynanır. Müziği ve yapısı bakımından horon yapısından oldukça farklıdır.
- Atlama: Trabzon’un tüm ilçelerinde değişik süslerle oynanan çeşitleri vardır.